Paul Celan
Paul Celan, Wolfsbohne / Ο σπόρος του λύκου
Τράβα το σύρτη : είναι
ρόδα στο σπίτι.
Υπάρχουν
επτά ρόδα στο σπίτι.
Είναι
η επτάφωτη λυχνία στο σπίτι.
Το παιδί
μας
το ξέρει και κοιμάται.
(Μακριά , στη Μιχαϊλοβκα , στην
Ουκρανία , εκεί
που πατέρα και μάνα μού σκότωσαν : τί
άνθιζε εκεί , τί
ανθίζει εκεί ; Ποιό
λουλούδι , μάνα ,
σ’ έκανε εκεί να πονάς
με τ’ όνομά του;
Εσένα , μάνα ,
αυτό που τό ΄ λεγες Φασόλι του Λύκου και όχι:
Λούπινο.
Χθες
ήρθε ένας απ’ αυτούς και
σε σκότωσε
ακόμη μια φορά στο
ποίημα μου.
Μάνα.
Μάνα , τίνος
το χέρι έσφιξα,
αφού με
τα λόγια σου πήγα στη
Γερμανία;
Στο Άουσιχ , έλεγες πάντα , στο
Άουσιχ στον
Έλβα,
στη φυγή.
Μάνα , εκεί ζούσαν
φονιάδες.
Μάνα , γράμματα
έγραψα.
Μάνα ,καμιά δεν ήρθε απάντηση.
Μάνα , ήρθε μια απάντηση.
Μάνα , γράμματα
έγραψα σε-
Μάνα , έγραφαν ποιήματα.
Μάνα ,αν δεν τα έγραφαν αυτοί,
δε θα υπήρχε το ποίημα που
έγραψα για
χάρη σου , για
θέλημα
του Θεού
σου.
Δοξασμένος , έλεγες , ας
είναι ο Αιώνιος και
ευλογημένος , τρεις
φορές
Αμήν.
Μάνα , σωπαίνουν.
Μάνα , ανέχονται να
με διαβάλλει η μοχθηρία.
Μάνα , κανείς
δε σταματά την ομιλία των φονιάδων.
Μάνα, γράφουν ποιήματα.
Ω,
μάνα ,πόσα
πεντάξενα χωράφια γεννούν καρπούς σου!
Τους γεννούν και τρέφουν
αυτούς εκεί να σκοτώνουν!
Μάνα , είμαι
χαμένος.
Μάνα , είμαστε
χαμένοι.
Μάνα , το παιδί μου
που σου μοιάζει.)
Τράβα το σύρτη : είναι
ρόδα στο σπίτι.
Υπάρχουν
επτά ρόδα στο σπίτι.
Είναι
η επτάφωτη λυχνία στο σπίτι.
Το παιδί
μας
το ξέρει και κοιμάται.
*
(Mετάφραση: Γιώργος Καρτάκης)
Σχόλια
1.[Τ] Ο σπόρος του Λύκου, Wolfsbohne στο πρωτότυπο (βόλφσ-μπονε) :( Wolf : λύκος + Βοhne :φασόλι, σπόρος ). Πρόκειται για το «λούπινο»( lupinus luteus ). H oνομασία «λούπινο» προέρχεται από την λατινική λέξη «lupus»: λύκος . Στην αρχαιότητα πίστευαν , ότι οι ρίζες του φυτού εισχωρούν βαθειά στο χώμα και ότι γι’ αυτό το κατέστρεφαν.
2.Η δημιουργία του ποιήματος συνδέεται με την αρνητική κριτική της ποιητικής συλλογής «Γλωσσικό Πλέγμα » ( Sprachgitter ) στην εφημερίδα Berliner Tagesspiegel στις11.10. 1959. Το γεγονός αυτό απογοήτευσε βαθειά τον Celan. Το ποίημα , αν και περιλαμβάνονταν αρχικά στην υπό έκδοση συλλογή « Του Κανενός το Ρόδο» , αποσύρθηκε τελικά μετά την παραπάνω κριτική και δημοσιεύθηκε μόλις το 1997 μετά από άδεια του γιου του Τσέλαν , Έρικ , στους Τimes της Νέας Υόρκης.
3.[ Το παιδί μας το ξέρει και κοιμάται ]. O Celan θυμάται σ’ αυτό το σημείο ένα γράμμα της
Gisele Celan- Lestrange : « Ο γιός σου βρίσκεται δίπλα , κοιμάται ακόμη . Δεν ξέρει ,πως με διάλεξες , ώστε κάποια μέρα να γνωρίζει και να μην κοιμάται πια».
4.[ Μιχαϊλοβκα , Ουκρανία ].Στο εκεί στρατόπεδο συγκέντρωσης θανατώθηκαν οι γονείς του Celan , Friederike και Leo Antschel .
5.[ Γερμανία ]. Πρόκειται για τη δεύτερη φορά στο σύνολο του έργου του που ο Celan κατονομάζει τη Γερμανία . Η πρώτη φορά είναι στο ποίημα «Η φούγκα του θανάτου».
6.[Άουσιχ ].Πόλη στη βόρεια Βοημία , όπου κατοικούσαν , μέχρι να εκδιωχθούν , κυρίως Γερμανοί.
7.[ δε θα υπήρχε το ποίημα που έγραψα για χάρη σου ]. Ο Celan εννοεί εδώ το ποίημα
«Η φούγκα του θανάτου».
Τράβα το σύρτη : είναι
ρόδα στο σπίτι.
Υπάρχουν
επτά ρόδα στο σπίτι.
Είναι
η επτάφωτη λυχνία στο σπίτι.
Το παιδί
μας
το ξέρει και κοιμάται.
(Μακριά , στη Μιχαϊλοβκα , στην
Ουκρανία , εκεί
που πατέρα και μάνα μού σκότωσαν : τί
άνθιζε εκεί , τί
ανθίζει εκεί ; Ποιό
λουλούδι , μάνα ,
σ’ έκανε εκεί να πονάς
με τ’ όνομά του;
Εσένα , μάνα ,
αυτό που τό ΄ λεγες Φασόλι του Λύκου και όχι:
Λούπινο.
Χθες
ήρθε ένας απ’ αυτούς και
σε σκότωσε
ακόμη μια φορά στο
ποίημα μου.
Μάνα.
Μάνα , τίνος
το χέρι έσφιξα,
αφού με
τα λόγια σου πήγα στη
Γερμανία;
Στο Άουσιχ , έλεγες πάντα , στο
Άουσιχ στον
Έλβα,
στη φυγή.
Μάνα , εκεί ζούσαν
φονιάδες.
Μάνα , γράμματα
έγραψα.
Μάνα ,καμιά δεν ήρθε απάντηση.
Μάνα , ήρθε μια απάντηση.
Μάνα , γράμματα
έγραψα σε-
Μάνα , έγραφαν ποιήματα.
Μάνα ,αν δεν τα έγραφαν αυτοί,
δε θα υπήρχε το ποίημα που
έγραψα για
χάρη σου , για
θέλημα
του Θεού
σου.
Δοξασμένος , έλεγες , ας
είναι ο Αιώνιος και
ευλογημένος , τρεις
φορές
Αμήν.
Μάνα , σωπαίνουν.
Μάνα , ανέχονται να
με διαβάλλει η μοχθηρία.
Μάνα , κανείς
δε σταματά την ομιλία των φονιάδων.
Μάνα, γράφουν ποιήματα.
Ω,
μάνα ,πόσα
πεντάξενα χωράφια γεννούν καρπούς σου!
Τους γεννούν και τρέφουν
αυτούς εκεί να σκοτώνουν!
Μάνα , είμαι
χαμένος.
Μάνα , είμαστε
χαμένοι.
Μάνα , το παιδί μου
που σου μοιάζει.)
Τράβα το σύρτη : είναι
ρόδα στο σπίτι.
Υπάρχουν
επτά ρόδα στο σπίτι.
Είναι
η επτάφωτη λυχνία στο σπίτι.
Το παιδί
μας
το ξέρει και κοιμάται.
*
(Mετάφραση: Γιώργος Καρτάκης)
Σχόλια
1.[Τ] Ο σπόρος του Λύκου, Wolfsbohne στο πρωτότυπο (βόλφσ-μπονε) :( Wolf : λύκος + Βοhne :φασόλι, σπόρος ). Πρόκειται για το «λούπινο»( lupinus luteus ). H oνομασία «λούπινο» προέρχεται από την λατινική λέξη «lupus»: λύκος . Στην αρχαιότητα πίστευαν , ότι οι ρίζες του φυτού εισχωρούν βαθειά στο χώμα και ότι γι’ αυτό το κατέστρεφαν.
2.Η δημιουργία του ποιήματος συνδέεται με την αρνητική κριτική της ποιητικής συλλογής «Γλωσσικό Πλέγμα » ( Sprachgitter ) στην εφημερίδα Berliner Tagesspiegel στις11.10. 1959. Το γεγονός αυτό απογοήτευσε βαθειά τον Celan. Το ποίημα , αν και περιλαμβάνονταν αρχικά στην υπό έκδοση συλλογή « Του Κανενός το Ρόδο» , αποσύρθηκε τελικά μετά την παραπάνω κριτική και δημοσιεύθηκε μόλις το 1997 μετά από άδεια του γιου του Τσέλαν , Έρικ , στους Τimes της Νέας Υόρκης.
3.[ Το παιδί μας το ξέρει και κοιμάται ]. O Celan θυμάται σ’ αυτό το σημείο ένα γράμμα της
Gisele Celan- Lestrange : « Ο γιός σου βρίσκεται δίπλα , κοιμάται ακόμη . Δεν ξέρει ,πως με διάλεξες , ώστε κάποια μέρα να γνωρίζει και να μην κοιμάται πια».
4.[ Μιχαϊλοβκα , Ουκρανία ].Στο εκεί στρατόπεδο συγκέντρωσης θανατώθηκαν οι γονείς του Celan , Friederike και Leo Antschel .
5.[ Γερμανία ]. Πρόκειται για τη δεύτερη φορά στο σύνολο του έργου του που ο Celan κατονομάζει τη Γερμανία . Η πρώτη φορά είναι στο ποίημα «Η φούγκα του θανάτου».
6.[Άουσιχ ].Πόλη στη βόρεια Βοημία , όπου κατοικούσαν , μέχρι να εκδιωχθούν , κυρίως Γερμανοί.
7.[ δε θα υπήρχε το ποίημα που έγραψα για χάρη σου ]. Ο Celan εννοεί εδώ το ποίημα
«Η φούγκα του θανάτου».
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου